شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش ستاد خبری همایش ملی «قرآن پژوه روشن بین»، در سومین همایش تفسیر و تفسیرنگاری در سده اخیر حوزه علمیه خراسان، ویژه نکوداشت آیت‌الله شیخ محمد واعظ زاده خراسانی، (محقق و متفکر اسلامی معاصر، استاد دانشگاه فردوسی مشهد و نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی) میزگردی علمی با حضور حجج‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدعلی مهدوی راد با موضوع «تلاش‌های قرآن پژوهی و تفسیریم آیت‌الله واعظ زاده و دکتر رسول جعفریان با موضوع «پیشینه و روابط حوزه علمیه با الازهر» در جمع اساتید برجسته حوزوی و دانشگاهی در سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.
استاد تاریخ دانشگاه طی سخنانی با بیان اینکه تشیع همواره در حال مراوده با اهل سنت بوده است، گفت: این ارتباطات نخست در بغداد و بعدا در نجف ادامه یافت و بعدا در حوزه حله پیگیری شد. تشکیل دولت صفوی تا حدودی این ارتباطات را قطع کرد اما در همین زمان هم رفت و آمدهای وجود دارد اما در ادامه مجددا این ارتباط برقرار می‌شود و پس از مدتی شاهد قطع این ارتباط هستیم تا ۱۰۰ سال اخیر که مجددا این شرایط فراهم می‌شود.
جعفریان مصر را همواره از مراکز تاثیرگذار در موضوع وحدت و تقریب مذاهب اسلامی دانست و ابراز کرد: در مصر شرایط خاصی وجود دارد و این مساله به دلیل شرایط فکری و نفوذ مسیحیان و حضور غرب، روی داده و مجموعه این عوامل محیط این منطقه را بسیار نوگرا و روشنفکری کرده است.
این نویسنده و پژوهشگر عنوان کرد: در ادامه در دولت پهلوی ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه رخ می‌دهد که برخی در همین دوره موضوع تقریب مذاهب را مطرح می‌کنند که چطور می‌تواند یک پسر شیعه با یک دختر سنی ازدواج کند. البته این سوال وجود دارد که چطور دولت ملی گرای ایران به این نتیجه می‌رسد که با یک خاندان عرب ازدواج کند.
این محقق و پژوهشگر تاریخ با بیان اینکه سفر ازدواج محمدرضا پهلوی مدتی به طول می‌انجامد، گفت: در این مدت محمدرضا به بازدید الازهر می‌رود و شیخ الازهر عقد آن دو را انجام می‌دهد و علمای مصر مانند مراقی برای توجیه این ازدواج به تبیین آیین شیعه و تعریف از این مذهب می‌پردازد که این موضوع شروع موضوع تقریب است.
او در ادامه سخنان خود افزود: مراقی شاگرد عبدوه بود و عبدوه شاگرد سید جمال الدین اسدآبادی بود که بحث وحدت اسلامی را متاثر از دولت عثمانی مطرح می‌کند و بعد از آن موضوع فلسطین روی می‌دهد که لزوم وحدت را بیش از پیش بالا می‌برد و در ادامه نیز این موضوعات مصادف می‌شود با افکار آیت‌الله بروجردی که به وحدت اسلامی رنگ تازه‌ای می‌زند و البته محمدرضا پهلوی با اینکه از فوزیه جدا شده بود، همواره به موضوع وحدت و تقریب علاقه داشت.
جعفریان ادامه داد: در سال ۱۳۲۵ موضوع تقریب مطرح شد و جریان روشنفکری تحت تاثیر موضوع دولت عثمانی فضای آزادتری را رقم زد تا شرایط برای تقریب بهتر و بیشتر فراهم شود.
این استاد تاریخ تصریح کرد: فضای مصر به نحوی است که جریانات یک سویه را نمی‌پذیرد و حتی اخوان المسلمین را برنمی‌تابد و سلفی‌ها را هم بیرون می‌کند و این شرایط خاصی است که در مصر وجود دارد و این موضوع در کنار انقلاب معرفتی شیعه در ایران سبب شد تا موضوع تقریب هرچه بهتر و بیشتر با محوریت دو کشور به پیش برود.
او خاطرنشان کرد: امروز با تغییراتی که در عربستان در حال رقم خوردن است شرایط بهتری برای تقریب در حال وقوع است و آن‌ها از وهابی‌گری فاصله می‌گیرند و در کنار آن در ترکیه نیز آثار سید حسین نصر بسیار محبوب است و نشان می‌دهد که اسلام آن‌ها نیز بی‌ارتباط با ما نیست.
حجت‌الاسلام جعفریان افزود: این شرایط ما را به سمتی می‌برد که بتوانیم بعد از داعش دوباره مسیری را برای تقریب فراهم کنیم البته به شرط آنکه مجددا تفکرات اخباری در ایران محوری نشود که البته این خطر همواره وجود دارد.
این استاد تاریخ دانشگاه تهران عنوان کرد: بسیار مهم است که طلاب دروس حوزوی را بهتر و بیشتر بخوانند اما در سالیان اخیر آن دسته از روحانیونی موفق بوده‌اند که ارتباط خوبی با دانشگاه هم داشته‌اند افرادی مانند دکتر بهشتی و شهید مطهری و آیت‌الله واعظ‌زاده نیز از همین دست بودند.
او با بیان اینکه احساس می‌کنم در آستانه عصر جدیدی در تقریب اسلامی قرار داریم، اضافه کرد: اگر شکست داعش واقعا اتفاق افتاده باشد؛ اتفاق مبارکی با استفاده از تجربه داعش به وقوع خواهد پیوست البته به شرط آنکه ما از این فرصت به درستی استفاده کنیم زیرا ما در این جهان این توان را نداریم که جهان خود را بدون نیاز به دیگران بسازیم و از همین جهت باید از مسیر تقریب کار و امورات اساسی خود را به پیش ببریم مسیری که در آن بسیار وام‌دار شخصیت‌هایی مانند آیت‌الله واعظ‌زاده و دیگر بزرگان هستیم.
در انتشار آثار علمی آیت‌الله واعظ‌زاده تسریع شود
همچنین حجت‌الاسلام مهدوی راد در این میزگرد علمی اظهار داشت: سخن گفتن از شخصیتی مانند آیت الله واعظ‌زاده خراسانی مصداق گنجاندن بحر در کوزه است که ناممکن به شمار می‌رود و از همین رو من فقط به یک بعد از شخصیت ایشان خواهم پرداخت.
مهدوی راد تأکید کرد: آیت‌الله واعظ‌زاده خراسانی آثار زیادی دارد که هنوز به چاپ نرسیده و فرآیند چاپ آن‌ها باید تسریع شود. این آثار میراث بسیار ارزشمندی است که باید قدر آن‌ها را بدانیم.
این قرآن‌پژوه تصریح کرد: قلم بسیار خوب و روان و نثر شیرینی که ایشان داشت، آثارشان را بسیار جذاب می‌کرد و همواره برجسنگی خاصی به مطالب و کتاب‌های ایشان می‌داد.
مهدوی راد خاطرنشان کرد: ایشان در محضر پدرشان آیت‌الله شیخ مهدی واعظ‌زاده خراسانی تفسیر را آموختند و این مسیر را آغاز کردند و نزد بسیاری از علمای بزرگ این آموخته‌ها را افزایش دادند.
او عنوان کرد: ایشان از میراث مکتوب بزرگان و اندیشمندان جهان عرب نیز استفاده کردند و از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۷۴ یک دوره کامل تفسیر قرآن را در مشهد برای قضات و اساتید حوزه و دانشگاه مطرح کردند که کاری بسیار ارزشمند و بزرگ است.
این قرآن‌پژوه اضافه کرد: آثار مکتوب بزرگی از ایشان برجای مانده است اما با این وجود هنوز بسیاری از آثار ایشان منتشر نشده است تا ما بتوانیم با ابعاد مختلف شخصیت ایشان بیش از پیش آشنا شویم.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه ایشان نظرات تخصصی خاصی در مورد احادیث قرآنی دارند، گفت: در مطالعات تخصصی در خصوص قرآن این نظریات بسیار دارای اهمیت است و واقعا راهگشا خواهد بود.
او اظهار کرد: تفسیرات کمی از ایشان چاپ شده است اما دقت‌های خاصی دارند که مقالات و نوشته‌های ایشان را بسیار برجسته می‌کند.
مهدوی راد ادامه داد: کتاب «نصوص فی العلوم الاقرآن» میدان را برای بحث در زمینه‌های مختلف باز می‌کند و از این جهت بسیار دارای اهمیت است و ارزشمندی خاصی به این کتاب می‌دهد.
این قرآن‌پژوه با اشاره به تلاش‌های آیت‌الله واعظ‌زاده در زمینه تقریب مذاهب اسلامی، تصریح کرد: مرزهای دوری مذاهب در حال فرو ریختن است و ما باید از این فرصت استفاده کنیم زیرا حرکت تقریب در حال روی دادن است و ما باید قدر آن را بدانیم.
گفتنی است، گزارش تفصیلی این میزگرد علمی به زودی در شبکه معالم منتشر خواهد شد.
