به گزارش ستاد خبری همایش ملی «قرآن پژوه روشن بین»، سومین همایش تفسیر و تفسیرنگاری در سده اخیر حوزه علمیه خراسان، ویژه نکوداشت آیتالله شیخ محمد واعظ زاده خراسانی، (محقق و متفکر اسلامی معاصر، استاد دانشگاه فردوسی مشهد و نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی) با حضور اساتید برجسته حوزوی و دانشگاهی در سالن همایشهای دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.
در این همایش که شخصیتهای مطرح حوزه و دانشگاه از مشهد، قم و تهران حضور داشتند، حجتالاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا شریعتمداری عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب به نمایندگی از این نهاد علمی، بیانیه این دانشگاه را در همایش نکوداشت آیتالله محمد واعظ زاده خراسانی(ره) قرائت کرد که در پی میآید:
آنچه امروز این جمع فرهیخته و دغدغهمند را در جوار مضجع ثامن الحجج گرد هم آورده نام و یاد نیکِ دانشی مردی از تبار دین شناسان مصلحی است که روزگاران کمتر به خود دیده است. ایشان، یعنی آیتالله واعظ زاده خراسانی عصاره همه روشن بینیها و زمانه شناسیهای نجف، قم و مشهد در سده اخیر بود. در چهره و سیره او میتوانستیم از آل کاشف الغطاء تا شرف الدین تا امام موسی صدر تا آل مظفر و شهید محمد باقر صدر تا آیتالله العظمی بروجردی را ببینیم.
بیش از نیم قرن است که بزرگانی از شیعه دوشادوش بزرگانی از دیگر مذاهب اسلامی در سر سودای احیای امت اسلامی و اصلاح و تجدید اندیشه دینی و باز گشت به قرآن و میراث حدیثی مشترک را در سر میپرورانند. همه این نام آوران به رغم چندگونگی در نوع نگرش به یکپارچگی امت و نیز به رغم تنوع راهکارهایی که پیمودند در تشخیص درد و درمان همسویی شگرفی داشتند: اختلافی که میتوانست مایه رحمت باشد به نقار و شقاق تبدیل شده بود و چاره احیای امت و آن تمدن با شوکت را باید در بازگشت به سرمایههای مشترک و ارجاع اغلب اختلافات فوری به اجتهادهای خرد و کلان جست.
استاد واعظ زاده گرچه در نگاهش به دنیای جدید و نیز در تعامل با دیگر ادیان، گشودگی امام موسی صدر را نداشت، اما نگاهش به تقریب مذاهب بنیادی تر بود و از همگرایی سیاسی اجتماعی و وحدت مصلحت اندیشانه فراتر میرفت و اهمیت کوششهای مشترک علمیِ عالمان مذاهب اسلامی را درک میکرد و خودش در این مسیر گامهای بزرگی برداشت، همچنان که با شهامت و بصیرت تمام جویای تصحیح نگرشهای تاریخی و معرفتیِ تنش زا و تفرقه افکن بود.
او اولویت را نه در آشتی میان دین و تجدد و نه در تعامل با دیگر ادیان، که در تفاهم و تعامل مذهب میدانست و با درک عمق خطر وهابیت تکفیری بر تقویت تصوف در دنیای اهل سنت برای مقابله با پیشرفت وهابیت تاکید داشت.
این فقیه مسلم و قرآن شناس معظم برای نسل ما که با وحدت اندیشی امام خمینی و تقریب گرایی مقام معظم رهبری به اهمیت همگرایی امت اسلامی واقف شده بود، اما با مراجعه به سنت و میراث شیعی دچار تردید و توقف میشد و در جمع بین ضرورتهای زمانه و بنیادهای نظریِ واگرایانه احساس عجز میکرد، حجت آشکاری شد که میتوان با همین سازوکارهای مرسوم در استنباطات فقهی،کلامی و تاریخی اما با بصیرتی شجاعانه، راه را برای گردآوردن مذاهب اسلامی و آحاد مسلمانان از عامی و عالم در زیر چتر فراگیر اسلام و امت اسلامی گشود و به جای پناه بردن به سکولاریزم و لیبرالیزم و دیگر ایزمها، هم زمان هم رفتار دینی و هم اندیشه دینی را اصلاح کرد.
خدایش او را بیامرزد و ما را قدردان خدماتش و نگاهبان دستاوردهایش قرار دهد.