نقد داستان «اَگِنجِه های ۱۹۱۷» در حلقه ادبیات داستانی

شبکه معالم ـ داستان «اَگِنجِه های 1917» اثر عضو حلقه ادبیات داستانی خواهران مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

به گزارش خبرنگار شبکه معالم، دویست و بیست سومین حلقه ادبیات داستانی مرکز آموزشی طوبی(خواهران) با موضوع نقد داستان «اَگِنجِه های 1917» اثر خانم فاطمه شهرتی، عضو این حلقه برگزار شد.

نویسنده در این داستان به جریان اشغال ایران توسط نیروهای روسی در سال1917 اشاره می کند که مردمان روستایی در خراسان دچار قحطی و مشکلات شده اند.

اعضای حلقه با اشاره به این که آغاز داستان، خواننده را در فضای قحطی و گرسنگی قرار می دهد اما از تعلیق کافی برخوردار نیست، گفتند: جسارت نویسنده برای فاصله گرفتن از مکان و زمان خود و نوشتن از تاریخ، ستودنی است. پیش برد هماهنگ دو خط موازی در داستان و اتصال آن ها در انتهای داستان از نقاط قوت داستان است.

پرش ار روی صحنه کشته شدن دختر به تخیل خواننده مجال فعالیت داده است. توصیفات از عهده جاری کردن حسی دختارنه در داستان برآمده اند. تعارض هایی در شخصیت اصلی داستان به پشم می خورد. به تاثیر یا عدم تاثیر حضور خارجی ها بر قحطی پرداخته نشده است. تعدد دیالوگ هایی که به شخصیت پردازی و پیشبرد داستان کمک نکرده اند به داستان آسیب زده است.

در ادامه برخی از اعضا به عدم پرداخته شدن به اندازه کافی به مباحث تاریخی در داستان انتقاد کردند و گفتند: برخی روابط علّی و معلولی در داستان مغفول مانده است. تکلیف برخی شخصیت ها تا انتها مشخص نیست. فقدان گویش محلی، داستان را به تصنع نزدیک کرده است. برخی جملات از ذهنیت روستایی شخصیت ها فاصله دارد. فاعل برخی کنش ها نا معلوم است. برخی دیالوگ ها و کنش های تکراری به داستان لطمه زده است.

آقای مظفرمقدم، استاد منتقد در حوزه ادبیات داستانی با بیان این که داستان دارای نثر وران و خوبی است، گفت: داستان حشو و اطناب ندارد و توانسته خواننده را با شخصیت اصلی همراه کند. در داستانی که به تاریخ اشاره دارد مهم است که اطلاعات به صورت دقیق و مستند آورده شود هر چند در این داستان به شکل هوشمندانه ای مساله اشغال ایران به پس زمینه رفته و نویسنده به سرنوشت تراژیک شخصیت پرداخته و به این وسیله داستان را از شکل سفارشی و شعاری دور کرده است.

وی با بیان این که داستان در مواردی از ایهام استفاده کرده که بسیار قابل تحسین است چون ایهام، ذات زبان است، اما در موارد معدودی نیز دچار ابهام گردیده است که باید رفع گردد، خاطرنشان کرد: دیالوگ های داستان باید صیقل بخورند و به کارکردهای دیالوگ در داستان یعنی ساخت اتمسفر، دادن اطلاعات و پیش برندگی دقت بیش تری صورت گیرد.

وی با اشاره به این که تناسب دیالوگ و شخصیت در مواردی رعایت نشده است، افزود: از نقاط درخشان این داستان مقاطعی است که راوی چنان با شخصیت هماهنگ است که نه عقب تر و نه جلوتر از حس و ذهنیت شخصیت پیش می رود. ضربه نهایی داستان، تراژدی را کامل کرده است.