حلقه شعر خواهران
مراکز و ادارات, مرکز تخصصی طوبی
درآمد
گروه ادب و هنر اسلامي، به منظور توسعه كاربردي هنر و ادب اسلامي در متن حوزه؛ تعميق، تكميل و نوسازي مفاهيم ادب و هنر اسلامي؛ و احياي مباحث فلسفه هنر اسلامي در حوزه و زمينه سازي مطلوب براي بهرهگيري از هنر جهت گسترش فرهنگ ديني فعاليت هاي خود را در سال ۱۳۸۱ رسماً آغاز كرد. اين گروه رسالت خويش را ارائه آموزش هاي ادبي و هنري مورد نياز امروز حوزويان دانسته و تلاش ميكند تا آنان را با زبان روز جامعه و شيوه هاي نوين نشر فرهنگ اسلامي آشنا كند.
شعر سرايان در طول تاريخ تشيع، نه تنها استحكام سخن امامان را تضمين مي كردند كه خود نيز به آفرينش و گشايش چهره ها و گره هاي نو مي پرداختند و در امتداد پيامهاي عدالت طلبانه و حق جويانه شيعي سير مي كردند. از آنجا كه هنوز نيز، شعر را ميتوان يكي از پرطرفدارترين ابزار تبليغي شيعه برشمرد، ضروري مينمايد، كه طلاب حوزه علميه مشهد، با تكيه بر پيشينه ديرين خراسان در شعر و شاعري كه اديبان بسياري را به عرصه ادبيات ايران تقديم كرده است، از دريچهاي جديد به شعر و شاعري بنگرند و نقش تبليغي آن را بيش از پيش مورد توجه قرار دهند. از اين رو، گروه ادب و هنر اسلامي، در راستاي رسالت خود و نياز اين عرصه، در سال ۱۳۸۶ حلقه تبليغي شعر برادران را تأسيس كرد تا در جمع شاعران حوزوي اهداف زير را تحقق بخشد:
- شناسايي، جذب، رشد و معرفي شاعران حوزوي.
- ارتقاي علمي – ادبي و مهارتي شاعران حوزه علميه در مسير استفاده بهينه از زبان تأثير گذار شعر در تبليغ.
نشستهاي هفتگي
اين برنامه، شامل سلسله نشستهاي هفتگي است كه اعضا ، ضمن حضور فعال در آن، سعي در پي گيري عناوين مصوب برنامه هاي حلقه دارند. از جمله اين برنامهها ميتوان به موارد ذيل اشاره كرد:
– نقد و تحليل شعر اعضا .
در اين برنامه، شعر منتخب هفته ، مطرح شده و حاضرين نسبت به چگونگي آن اظهار نظر ميكنند. اين اظهار نظرها علاوه بر جنبه شكلي شعر، مضامين و محتواي آن را نيز در بر مي گيرد و نكات قابل توجه كه احيانا از ديد شاعر مغفول مانده است تذكر داده مي شود.لازم به ذكر است كه تا كنون اين حلقه توانسته است حدود ۶۰ اثر را در طول ۳۰ جلسه هفتگي توليد كند كه ۸ اثر از اين مجموعه در فصلنامه جستار به چاپ رسيده است.
– طرح موضوعات خاص در نشستهاي هفتگي:
به طور معمول، در هر هفته يك موضوع ادبي، به عنوان محور قلمداد شده و اساتيد حاضر نسبت به آن توضيحاتي ايراد مي كنند.اين توضيحات علاوه بر افزايش توانايي علمي اعضا ، در اشعار آنان نيز نمود پيدا ميكند.
نشستهاي ويژه
نشستهاي ويژه و تخصصي به منظور استفاده بهينه از اساتيد شناخته شده كشور و ايجاد فرصتي مناسب جهت آشنايي اعضا ي حلقه با ديدگاههاي ايشان برگزار ميشود كه از آن جمله مي توان به موارد ذيل اشاره كرد:
– شعر آئيني و مؤلفه هاي خاص آن ( دكتر هادي منوري)
در اين نشست، دكتر منوري با اشاره به ادبيات آييني و گستره تأثير آن در فرهنگ و انديشه تشيع، با ستودن فعاليت بزرگان درگذشته، به اين نكته اشاره داشت كه بايد دايره ادبيات آييني را از محدوده مدح و منقبت اهل بيت، فراتر برد و سيره عملي و اخلاقي ايشان را نيز بدان افزود. تعريف اين ادبيات به شكلي كه بتوان زواياي بيشتري از زندگي ائمه را در آن جاي داد. از ضروريات ادبيات آييني معاصر است.
– ويژگيهاي نثر ادبي و تفاوتهاي آن با شعر سپيد. (حجةالاسلام والمسلمين عدالتي)
در اين جلسه، استاد عدالتي پس از بررسي ويژگيهاي شعر سپيد، ابعاد ساختاري آن را در مقايسه با نثر ادبي برشمرد. ظرافتهاي موجود در شعر سپيد، مثل حضور تصاوير شاعرانه، حذف افعال، ايهام، موسيقي دروني و … از جمله ويژگيهاي خاص شعر سپيد دانسته شده كه موجب تفاوت آن با نثر ادبي ميشود. در ادامه، ايشان وجه تسميه شعر سپيد را با همين حذفهاي هوشمندانه در آن كه موجب سپيدي كاغذ در جايي كه انتظار سياهي كلمه اي مي رود، بي ارتباط ندانست؛ كه اين نيز خود وجه تسميه اي شاعرانه است.
– وضعيت زبان در شعر معاصر و مقايسه آن با شعر كهن فارسي( سركار خانم طيبه ثابت)
در بررسي زبان و چگونگي بهره مندي از واژگان شعر معاصر و تفاوت آن با سروده هاي كهن، استاد ثابت، سنخيت و هماهنگي واژگان با يكديگر را به لحاظ ساختار و كاربرد بسيار مهم برشمرد و ضرورت توجه شاعر به زبان خاص روزگار خود را مهم ارزيابي كرد. استفاده از كلمات نامتعارف در يك شعر ميتواند بر اين سنخيت و هماهنگي خدشه جدي وارد كند. در اهميت توجه به سنخيت زبان و شعر، همين بس كه اين مسئله ميتواند معيار شناسايي شعر يك شاعر به عنوان سبكي مستقل، يا سبك شعرا در يك دوره خاص باشد.
– نقد و ويژگيهاي آن در شعر ( استاد خانم راضيه رجايي)
استاد رجايي با تقسيم كلي نقد به ساختاري و محتوايي، گونه هاي مختلف هر دو نقد را برشمرده و به اهميت عناصري مانند زبان و واژگان، سبك، قالب و وزن و موسيقي، در ساختار يك شعر و حضور انديشه، عاطفه، پيام و عناصر محتوايي چون ايهام و كنايه و تشبيه و … در نقد محتوايي تأكيد كرد. توجه به هر يك از اين عناصر، ميتواند نقش بسيار دقيقي در نقد سازنده داشته و جايگاه يك شعر را رتبه بندي كند.
– بررسي شعر فاطمي در دوره معاصر( استاد خانم زهرا حسين زاده)
دراين نشست، استاد حسين زاده ضمن اشاره به خصوصيات شعر فاطمي، آن را زيرمجموعه شعر آييني در دوره معاصر برشمرد. شعر فاطمي كه به دليل وجوه اشتراك زندگي حضرت فاطمه (ع) و حضرت علي(ع)، با شعر علوي، داراي اشتراكات مضموني بسياري است. شعر فاطمي چه در دوره كهن و چه دردوره معاصر با مضاميني خاص به زندگي و شهادت حضرت فاطمه مي پردازد.
شرايط عضويت
مخاطبان اين برنامه بهعنوان اعضا ي حلقه، حوزويان علاقهمند به شعر و دانش آموختگان در سطح دو حوزه علميه هستند. در آغاز هر فصل، امكان حضوراعضا ي جديد نيز، فراهم ميشود. شرايط عضويت در اين حلقه عبارت است از:
- شركت فعّال و منظم در برنامهها و نشستهاي هفتگي.
- ارائه دو شعر در هر فصل و مشاركت در نقد ادبي.
|