حلقه تاریخ

از سوی دیگر با توجه به این که وحی و سنت، هر دو در ظرف تاریخ تحقق یافته‌اند، جایگاه تاریخ در هندسة علوم اسلامی شایان توجه است، و تقریباَ تمامی علوم اسلامی اعم از فقه، کلام، تفسیر و حدیث، وامدار گزاره های تاریخی هستند، و بدون اطلاع و بلکه اشراف به مسائل و حوادث تاریخی مخصوصا تاریخ عصر حضور معصومان ـ تضلع در آنها ناممکن است. این ویژگی ها تاریخ را هم به عنوان یک دانش عمومی ضروری، و هم تخصصی مورد نیاز، در صدر نیازهای آموزشی حوزه می‌نشاند.
از این رو، گروه فرهنگ و تاریخ، علاوه بر، برگزاری دورة عالی تاریخ اسلام، پرورش علمی و پژوهشی دانش‌آموختگان حوزوی رشتة تاریخ را در قالب حلقة علمی تاریخ اسلام دنبال می‌کند.
اعضای هر حلقه، در نشست‌های هفتگی، آثار خود را (که قبلا توسط حلقه، حروفچینی و به تعداد اعضا تکثیر شده) معرفی و در معرض نقد و بررسی سایر اعضا می‌گذارند. مقالات عرضه شده، پس از اعمال اصلاحات، در فصلنامة جستار به چاپ می‌رسد و به نویسندة آن، حق‌التألیف تشویقی پرداخت می‌گردد.

اهداف حلقه علمی تاریخ اسلام:

• ترویج و تقویت نواندیشی علمی و مطالعات تاریخی کارآمد و ایجاد فضای همدلی و همکاری علمی میان دانش پژوهان مستعد و نوگرا به عنوان اعضای نشست .
• پرورش پژوهشگران نواندیش در زمینة تاریخ اسلام با رویکردهای نظام مند و بین رشته ای از طریق فضای معرفی و نقد آثار دانش‌آموختگان حوزوی تاریخ اسلام.
  مخاطبان اين برنامه، جمعی از دانش پژوهان مستعد و علاقه مند و دست به قلم حوزه علميه مشهد به عنوان اعضای حلقه علمی هستند و ابتدای هر فصل، اعضای جديد كه داراي توان علمی و تحصيل موفق علوم اسلامی در حوزه علميه و آشنائی مطالعاتی قابل توجه درزمينه تاريخ اسلام، شرکت فعال در برنامه ها و نشست های حلقه، تدوين حداقل يک مقاله پژوهشی درهر سه ماه پيرامون تاريخ اسلام (پس از آغاز عضويت).

مهمترین فعاليت های حلقه علمی تاريخ اسلام:

1. معرفی و بررسی مقالات:در اين بخش، مقالات نگارش شده توسط اعضا که پيشتر تايپ و منتشر شده است، توسط نويسنده معرفی می شود. سپس حاضران در نشست، به نقد و بررسی آن پرداخته، مؤلف نيز درپايان از مقاله خود دفاع مي کند.
2. اطلاع رسانی علمی: جهت آشنائی اعضا با يکديگر و تبادل يافته ها، اطلاعات و اخبار علمی، دانشوران معاصر، مرکز، پايگاهها، کتاب ها يا مقالات نوآمد در زمينه تاريخ اسلام معرفی گرديده، رويدادهای علمی و فرهنگی در موضوع حلقه (همايش ها، برنامه ها و … ) گزارش می شوند.
3. سخنرانی علمی: سخنرانی يکی از فرهيختگان پيرامون نظريات و ديدگاه های جديد تاريخی
4. ديدار علمی:ديداربادانشوران برجسته تاريخ وآشنائی با زندگی وتجارب علمی آنها،يا بازديدازمراکز آموزشی وپژوهشی و اطلاع رسانی.
5. کارگاه پژوهش:جهت موضوع يابی و آشنائی عملی با روش تحقيق و نگارش. هريک از اعضای حلقه، موظف است در هرفصل، حداقل يک مقاله پيرامون موضوع حلقه تأليف کند و ارائه دهد. مقالات اعضا، با هدايت حلقه و راهنمائی اساتيد حوزه و دانشگاه نگارش می يابد و سپس در نسخه های محدود منتشر می گردد.

شرایط عضویت در حلقه:

• تحصیل موفق در حوزه علمیه و برخورداری از تحصیلات یا مطالعات در زمینة تاریخ
• شرکت فعال در نشست های هفتگی و سایر برنامه های حلقه
• تدوین حداقل یک مقاله در هر سه ماه پیرامون تاریخ اسلام.

کارنامه اعضای حلقه:
این حلقه پس از طی یک دورة آزمایشی، در سال 1386 رسما فعالیت خود را آغاز نمود. حاصل تلاش اعضای این حلقه تاکنون، تألیف و نقد 75 مقالة تاریخی در خلال نشست‌های هفتگی و با اشراف اساتید مدعو بوده است که از میان آن، 35 اثر به چاپ رسیده و برخی از آنها با کسب رتبه‌های برتر در سمینارهای ملی پذیرفته شده‌اند.
به برخی از این عنوانها چنین می توان اشاره کرد:
– تشکیلات مبلغان و داعیان عباسی
– پاتولوژی اتحاد در قرآن
– نقش عقد اخوت در تقویت وحدت مسلمین
– بررسی‌مفاد صلح امام حسن (ع)
– اشرافی گری مانع رسالت رسول خدا(ص)
– ارزیابی منابع تاریخی اهل تسنن از ولایتعهدی امام رضا(ع)
– سیره اداری- حکومتی امام علی(ع)
– مواجهه دینی اسلام و اهل کتاب در عصر نبوی
– تشکیلات اداری اسلام در حکومت امام علی(ع)
– اوضاع عرب جاهلي در نهج البلاغه
– نقش علامه عسكري در وحدت و تقريب مذاهب اسلامي
– گذري بر زندگي حفصه
– جاهليت در نهج البلاغه
– بررسي زندگاني علامه سيد محسن امين
– بررسي زندگاني آيت الله جعفر سبحاني
– بررسي زندگاني علامه اميني
– بررسي زندگاني عزيز الله عطاردي
– بررسي زندگاني رسول جعفريان
– بررسي زندگاني معلم حبيب آبادي
– بررسي زندگاني علامه شرف الدين
– بررسي زندگاني علامه جعفر مرتضي عاملي
– آسيب شناسي نظام آموزش حوزه
– پيامبر اعظم و مبارزه با خطر تفرقه و نفاق
– پيامدهاي غصب خلافت
– بررسي علل انتخاب مسير حركت امام رضا (ع)
– پيامدهاي تشكيل سقيفه
– اهميت تاريخ و رويكرد قرآن، پيامبر و اهل بيت (ع) به آن
– بررسي تاريخي حجاب د راسلام و مسيحيت
– بررسي رخدادهاي تاريخي حرم امام رضا
– ارزيابي منابع تاريخ اهل تسنن از ولايتعهدي امام رضا (ع)
– بررسي زندگاني باقر شریف قرشی
– بررسي زندگاني علی دوانی
– بایسته های پژوهش در تاریخ اسلام

سایر فعاليتهاي حلقه علمي تاريخ اسلام:

• چاپ ویژنامه جستار با موضوع: علامه عسکری مرزبان تشیع و منادی وحدت.
• برگزاری همایش در بزرگداشت علامه عسکری
• برگزاري نشستهاي تخصصي با اساتيد مختلف:
• طراحي و برگزاري اردوهاي علمي. ( سفر به كلات نادر به همراه آقاي غوث مدير آموزش وقت، سفر به شهرستان خاف و باز ديد از بناي تاريخي مدرسه قياسيه به همراه استاد جلالي رئيس معاونت پژوهش.)