شبکه معالم اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
به گزارش ستادی خبری همایش ملی «قرآن پژوه روشن بین»، سومین همایش ملی تفسیر و تفسیر نگاری در سده اخیر حوزه علمیه خراسان و نکوداشت محقق بزرگ معاصر مرحوم آیت‌الله محمد واعظ زاده خراسانی، با حضور علما، اساتید مطرح حوزه و دانشگاه، شخصیت‌های دینی، مسئولان و مدیران نهادها و مراکز علمی به همت اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی در مشهد برگزار شد.
دکتر حسن بلخاری رئیس مرکز ملی آثار و مفاخر و از پژوهشگران با سابقه کشور، از مهمانان این همایش طی سخنانی اظهار کرد: دو واقعه و اتفاق برجسته در حیات آیت‌الله واعظ زاده وجود دارد، یکی برگزاری کنگره‌ی هزاره شیخ طوسی در سال ۱۳۴۸ که دکتر مهدی محقق در مورد آن می‌گفت من بیش از ۹۰ کنگره بین‌المللی شرکت کرده‌ام، اما تا کنون به شرافت و بزرگی کنگره شیخ طوسی به لحاظ کمی و کیفی و از نظر حضور شخصیت‌های داخلی و خارجی ندیده‌ام. دومی مسئله پیشنهاد تشکیل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به مقام معظم رهبری و استقبال ایشان و نهایت شکل گیری این مجمع است. ویژگی بنیادی هر دو واقعه گفتگومندی است که در هر دو واقعه وجود دارد.
این نویسنده افزود: می‌دانیم شیخ طوسی به تعبیر استاد دینانی «فیلسوف گفتگو» بود و نیز مجمع تقریب مذاهب جز بر ضرورت و احتیاج به گفتگومندی صورت نمی‌گیرد. بنابراین هر دو واقعه را نشان از درایت مرحوم واعظ زاده در ضرورت «گفتگومندی» می‌دانم.
بلخاری با بررسی ریشه تاریخی مسئله فوق در خراسان، ابراز کرد: در میان ائمه اطهار علیه‌السلام تنها حضرت رضا(ع) بود که فرصت گفتگو با عالمان و دانشمندان فرق و ادیان مختلف مهیا شد که عیون اخبارالرضا مملو از گفتارها و گفتگوهای حضرت با آن‌ها است. این سنت گفتگو در حیات پربار امامان در خراسان پایه‌گذاری شد.
او همچنین افزود: وجود مبارک حضرت رضا در منطقه خراسان گفتگومندی را به عنوان یکی از ابزار برجسته تفقه و علم کلام، الاهیات شیعی به منصه ظهور رساند، و این فرصت به این معنا نصیب هیچ کدام از امامان ما نشد.
بلخاری در بخش دیگری از سخنان خود خاطر نشان کرد: در این منطقه خاص خراسان، سنتی بنیاد نهاده شده که به پرورش و ظهور شخصیت‌های شیخ طوسی می‌انجامد. شیخ طوسی به عنوان بزرگ‌ترین متکلم شیعی است که بر جنون وحشی‌گری مغول مهار زد و از دل آنان جریانی متفاوت خلق کرد.
رئیس مرکز ملی آثار و مفاخر، با بیان اینکه مکتب خراسان در این حوزه نیاز به تأملات جدی و افزون دارد، گفت: برخی از شخصیتها در حیات خود منشأ آثار مبارک هستند که وجهی از شخصیتشان در آن قلمرویی شکل می‌گیرد که بر بنیاد یک سابقه تاریخی شکل گرفته است. با وجود این معنا در این قلمرو، مرحوم استاد واعظ زاده خراسانی یکی از این افراد است و به همین دلیل عنوان خراسانی در پایان نام ایشان قرار دارد و بایسته است در تحلیل شخصیتها مورد توجه قرار گیرد.
بلخاری ادامه داد: درست است مسئله فوق‌الذکر، جغرافیا است، و قلمرو فیزیک است، اما ما در اندیشه ناب زلال عرفانی – حکمی شیعی، به تمایز مطلق میان سیرک و متافیزیک، عرض و ذات، ظاهر و باطن معتقد نیستیم. اگر در اندیشه ما ظاهر نقطه مقابل باطل بود این دو صفت «هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ» قابل اجتماع نبود.
نویسنده و پژوهشگر ارشد باسابقه کشور در پایان تاکید کرد: در تحلیل شخصیت‌های باید به مسئله قلمرو و مکان و محیطی که در آن پرورش یافته‌اند توجه کرد. مکتب خراسان و قلمرو آن در حوزه گفتگو بنا نهاده شده است و ریشه این گفتگو را حضرت رضا بنیان نهاد. خراسان منطقه مهمی است و ظهور چنین شخصیت‌هایی در این قلمرو عجیب نیست.
